زیرک؛ اسطوره تکرار نشدنی موسیقی کُردی

کسی که موسیقی کُردی با نامش عجین شده و اسطوره شاهکار و بی رقیب دنیای موسیقی کُردی است که نام و یادش تا به ابد در یادها جاری است.

ترانه هایش نوستالژی نسل اندر نسل کُردها است و با خاطره های تلخ و شیرین زندگیمان پیوندی ناگسستنی دارد، هر روز در هنگام گذر از خیابان و در طول مسیر صدایش در گوش رهگذران نجوا و آوای ملکوتی اش در شهر پراکنده می شود.

نامش حسن زیرک بود و در میان مردم به بلبل کردستان شهرت داشته و دارد، در ٨ آذر ١٣٠٠ در یکی از روستاهای بوکان پا به دنیا گذاشت.

زیرک بخشی از هویت فرهنگی کُرد محسوب می شود و بخش عظیمی از آهنگ هایش ماحصل جمع آوری و ضبط آوازهای سنتی مردم کُرد است که توانسته آن ها را از گرد باد فراموشی زمان برهاند.

زیرک تنها آوازه خوان ترانه های کُردی نبود زیرک به واسطه زندگی و اقامت در بسیاری از مناطق ایران و عراق، توانسته است به زبان های ترکی آذری، فارسی، ارمنی و لری ترانه اجرا کند.

پنج سال بیشتر نداشت که از نعمت وجود پدر محروم شد و از آن پس زندگیش با رنج و مشقت بسیار همراه شد ازدواج مجدد مادرش سبب شد که در همان کودکی برای امرا معاش به کارگری، شاگردی شربت و شیرینی فروشی، کار در چایخانه و غیره در بوکان و سایر شهرها روی آورد.

از همان اوان کودکیش به ترانه و خوانندگی علاقه وافری داشت، همین علاقه وافر او به موسیقی موجب آشنایی او با افراد خوش صدایی در بوکان شده بود.

با آنکه سواد چندانی هم نداشت اما اغلب آهنگ هایش را به صورت بداهه و در همان لحظه سروده است و همین موضوع بیانگر توانایی بی نظیر زیرک در دنیای موسیقی بوده است.

از بخت بدش زمانیکه شاگرد اتومبیل بوده در نبود راننده، رانندگی می کند و به دلیل عدم کنترل خودرو سبب مرگ یکی از مسافران می شود که همین امر سبب به زندان افتادن وی و مهاجرت به خارج از کشور شده است.

راه یافتن به رادیو بغداد

جلال طالبانی، رئیس جمهور درگذشته عراق سال ٢٠٠٠ میلادی در مصاحبه با مجله خاک از سال های حضور استاد حسن زیرک در عراق می گوید و با انتشار عکسی قدیمی از خودش و فردی شبیه به زیرک که در مقابل یک مسافرخانه هستند، در مجله خاک ادعا می کند که او حسن زیرک را در مسافرخانه "الشمال اکتبیر" دیده و شناخته و به همین دلیل زیرک را به رادیو کردی بغداد برده است.

ورود حسن زیرک به رادیو کُردی بغداد هم زمان بوده است با سال های آغازین 1950 میلادی، و او بنا به گفته خودش در آن جا با اساطیر موسیقی کُردی آن سال ها از جمله علی مردان، حسن و محمدعارف جزیری، شمال صائب، طاهر توفیق، باکوری، الیاس فرنگی (ارمنی تبار)، و قادر دیلان آشنا شده است.

و در همان سال های ابتدای فعالیت در رادیو بغداد مورد توجه شنوندگان قرار می گیرد و از آن جایی که شناخت و مهارت ویژه ای بر ملودی ها و ترانه های کردی منطقهٔ مکریان داشته و به اجرای آن ها پرداخته بود، توانسته بود به خوبی علاقه مندان زیادی را به صدایش جذب کند و به شهرت برسد.