مبانی نظری سرمایه فکری و مدیریت سود

قسمتی از متن:

تعریف سرمایه فکری
به راستی سرمایه فکری چیست و علت توجه و تمرکز سازمانها برای شناسایی و اندازه گیری آن به چه علت است ؟
سرمايه فكري، دانش، اطلاعات، اموال دانشي و تجربياتي است که با بکارگيري آنها مي¬توان توليد ثروت نمود. اين سرمايه جمع نيروهاي فکريست، از اينرو شناسايي آن دشوار و بکارگيري مؤثر آن دشوارتر است.(استوارت، 1997)1
سرمايه فكري، زباني است جهت فکر کردن، صحبت کردن و انجام اقداماتي که به محرک¬هاي درآمد آتي سازمان مربوط مي‌شوند که شامل روابط با مشتريان و شرکا، تلاشهاي نوآوري، زيرساختار سازماني و دانش و مهارت¬هاي کارکنان سازمان است. به عنوان يک مفهوم، سرمايه فكري با تکنيک¬هايي همراه است که مديران را در جهت تقويت مديريت توانمندتر مي‌سازد.(رز و دیگران،1997)2
سرمايه فكري پنهان است ولي پس از كشف شدن و بكارگيري آن، منابع جديدي براي سازمان به ارمغان خواهد آمد كه موجب افزايش توان رقابتي و پيروزي خواهد شد. (بونیتز، 1996)
سرمايه فكري واژه‌اي است كه به تركيبي از دارايي نامشهود بازار، اموال فكري، انساني و زيرساختار اطلاق مي شود كه سازمان را جهت انجام وظايفش ياري مي رسانند.(بروکینگ، 1997)3
سرمايه فكري شامل همه دارايي¬ها و فرآيندهايي است كه به شكل مرسوم در ترازنامه سازمان مورد توجه قرار نمي¬گيرند. همچنين همه دارايي¬هاي نامشهود (نظير نشان‌هاي تجاري) و جمع دانش همه اعضاي سازمان و تغيير شكل عملي دانش آنها را شامل مي¬شود. (رز و دیگران، 1997)
سرمايه فكري شامل مواد هوشمند، دانش، اطلاعات، اموال فكري و تجربه‌هايي است كه با بكارگيري آنها مي¬توان تولید ثروت نمود. در نهايت سرمايه فكري، خرد جمعي يا مجموعه‌اي از دانش¬هاي مفيد در نظر گرفته مي¬شود.(استوارت،1197)


دلایل سنجش سرمایه فکری
ضرورت اندازه گیری سرمایه فکری در پاسخ به این سوال نهفته است که آنچه را که نمی توانید اندازه گیری کنید چگونه می توانید مدیریت کنید ؟
شرکت های فعال در عرصه ی اقتصاد دانش محور به این نتیجه رسیده اند که استفاده از سرمایه فکری باید محور حرکت و توسعه ی آنها قرار گیرد. در همین راستا اولین بحثی که مستلزم توجه و دقت فراوان است، مدیریت سرمایه فکری است که این مدیریت بدون انجام فرآیند اندازه گیری سرمایه فکری، مدیریتی کارا و اثربخش نخواهد بود . بسیاری از پژوهشگران معتقدند که رشد ارزش شرکت¬ها بیش از رشد ارزش دفتری-شان می¬باشد در حقیقت گزارشگری مالی سنتی نمی¬تواند ارزش واقعی شرکت را محاسبه نماید و فقط به اندازه¬گیری ترازنامه مالی کوتاه مدت و دارایی¬های ملموس اکتفا می¬کند.(یانگ و دیگران، 2006)
سازمان¬ها بنا بر ایده اندرسون(اندرسون ،2004) به چهار دسته از دلایل ممکن است سرمایه¬های فکری خود را مورد سنجش قرار دهند که عبارتند از :
 بهبود مدیریت داخلی
 بهبود گزارش¬دهی به خارج سازمان
مبادلات این سرمایه
 دلایل قانونی بهبود حسابداری
در این میان شکاف بین ارزش بازار سازمان و ارزش خالص دارايی¬های مشهود که در واقع سهام ناشی از دارايی¬های نامشهود تلقی می¬شود روز به روز بیشتر توجه سرمایه¬گذاران را جلب می¬نماید. زمانی که این شکاف کوچک باشد بازگشت سرمایه از طریق درآمد سازمان یا دست کم دارايی¬های مشهود آن به شکل منطقی قابل پیش¬بینی خواهد بود. اما دارايی¬هایی به شکل دانش و نشان تجاری بسیار بیشتر در معرض تهدید قرار دارند و تحقق آنها دشوارتر است. ولی به هر حال سرمایه¬گذاران جهت درک بهتر وضعیت سازمان به شاخص¬هایی نیاز دارند که قابل اطمینان باشند.
اگر چه، روش¬های سنتی حسابداری به طور قابل ملاحظه¬ای به درک ارزش کسب و کار کمک می¬کنند، با این وجود در یک سازمان دانش محور، که در آن دانش بخش بزرگی از ارزش یک محصول و همچنین ثروت یک سازمان را تشکیل می¬دهد، روش¬های سنتی حسابداری که مبتنی بر دارايی¬های ملموس و نیز اطلاعات مربوط به عملیات گذشته سازمان هستند، برای ارزشگذاری سرمایه فکری، که بزرگترین و ارزشمندترین دارايی برای بسیاری از سازمان¬ها است، ناکافی هستند.(سالیوان و همکاران، 2000) دیدگاه اندازه¬گیری سرمایه فکری بر چگونگی ایجاد مکانیزم¬های اندازه¬گیری جدید برای گزارش¬دهی متغیرهای غیرمالی یا کیفی سرمایه فکری در کنار داده¬های سنتی، کمی یا مالی تمرکز دارد(جوهانسن و دیگران، 1999) .